Podatek od darowizny – czy darowizna między członkami najbliższej rodziny wiąże się z koniecznością zapłaty podatku?
Odpowiedź na to pytanie powinna być poprzedzona krótkim wstępem.
Darowizna jest czynnością prawną regulowaną przepisami Kodeksu Cywilnego oraz podlegającą opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. To na obdarowanym – osobie otrzymującej darowiznę – spoczywa obowiązek związany ze złożeniem odpowiedniej deklaracji do urzędu skarbowego oraz uiszczenie, jeżeli zachodzą ku temu podstawy, podatku od spadków i darowizn.
W przypadku podatku od spadków i darowizn wyróżnia się 3 grupy podatkowe oraz tzw. „zerową grupę podatkową”. Przynależność do konkretnej grupy decyduje o: wysokości kwoty wolnej od podatku, stawce podatku oraz o możliwości skorzystania ze zwolnienia podmiotowego (innymi słowy: niezapłacenia podatku). Na potrzeby artykułu skupię się na grupach, które zrzeszają członków najbliższej rodziny, tj. pierwszej oraz zerowej grupie podatkowej.
GRUPA 1
- Skład grupy: małżonek, zstępni (np. córka, syn, wnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie
- Kwota wolna od podatku dla I grupy podatkowej: 10 434 zł
Jeżeli wartość darowizny nie przekracza kwoty 10 434 zł nie jest konieczne zgłoszenie darowizny do właściwego urzędu skarbowego. Jeżeli zaś wysokość darowizny przekroczyła kwotę 10 434 zł konieczne jest zgłoszenie darowizny do właściwego urzędu skarbowego.
Co w przypadku, gdy darowizna przewyższa kwotę wolną od podatku? Konieczne będzie uiszczenie podatku zgodnie ze skalą wynikającą z Ustawy o podatku od spadków i darowizn.
GRUPA 0
Skład grupy: małżonek, zstępni (np. syn, córka, wnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, ojczym, macocha.
Darowizna dokonana między osobami z zerowej grupy podatkowej (np. darowizna od rodziców dla dziecka, ale już nie darowizna od teściów dla synowej) uprawnia do całkowitego zwolnienia z podatku w ramach tzw. zwolnienia podmiotowego, nie dzieje się to jednak automatycznie. Należy pamiętać, iż w przypadku darowizny o wartości wyższej niż 10 434 zł będzie ona wolna od podatku tylko w sytuacji, jeśli podatnik zgłosi darowiznę do urzędu skarbowego. Na zgłoszenie darowizny obdarowany na 6 miesięcy od jej otrzymania. Dodatkowo, darowizna środków pieniężnych musi być udokumentowana potwierdzeniem przelewu na rachunek bankowy obdarowanego. Przekazanie darowizny od rodziców dla dziecka w formie gotówkowej będzie kwestionowane przez urząd skarbowy.
Zwolnienie z podatku w przypadku darowizny w ramach „zerowej grupy podatkowej” nie jest ograniczane limitem kwotowym, wystarczy spełnić ww. warunki.
Zgłoszenie darowizny – jak zgłosić darowiznę?
Darowiznę zgłasza się poprzez złożenie formularza SD-Z2 we właściwym urzędzie skarbowym. Zgłoszenia możesz dokonać poprzez: złożenie formularza w urzędzie skarbowym, przesłanie formularza pocztą na adres urzędu skarbowego lub zgłoszenie darowizny online za pośrednictwem Portalu Podatkowego. Do formularza należy dołączyć dokumenty potwierdzające wartość darowizny.
Co w sytuacji, gdy obdarowany nie spełni warunków uprawniających do skorzystania ze zwolnienia?
W przypadku niespełnienia warunków ustawowych, tj.:
- niezgłoszenia darowizny w terminie 6 miesięcy od jej otrzymania;
- a w przypadku darowizny pieniężnej niezgłoszenie darowizny w terminie 6 miesięcy od jej otrzymania oraz przekazanie darowizny z pominięciem rachunku bankowego;
obdarowany z „zerowej grupy podatkowej” traci prawo do skorzystania ze zwolnienia podmiotowego – nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych będzie podlegało opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.
Co w sytuacji, gdy obdarowany w ogóle nie zgłosi darowizny do urzędu skarbowego?
Osobie, która nie zgłosiła w urzędzie skarbowym faktu otrzymania darowizny grozi opodatkowanie karną 20% stawką podatku, w przypadku powołania się podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na okoliczność dokonania tej darowizny. Niezależnie od wyższej stawki podatku podatnik musi liczyć się z ryzykiem poniesienia odpowiedzialności karnej skarbowej.
