Jak zarejestrować działalność gospodarczą?
Wpadłeś na pomysł prowadzenia swojej działalności gospodarczej, masz gotowy plan działania, świetlana biznesowa przyszłość już na Ciebie czeka! Według danych statystycznych Głównego Urzędu Statystycznego każdego dnia w Polsce powstaje około 1000 firm. W ciągu kilkunastu tygodni 2024 r. w Polsce zarejestrowano 58 tys. jednoosobowych firm, a wykreślono 46,7 tys. Co zrobić, żeby Twoja działalność była dochodowa i miała szansę przetrwać w dżungli niepewnego rynku i gąszczu przepisów prawnych? Od czego zacząć? Jak założyć firmę? Rozpoczęcie działalności gospodarczej należy zacząć od zadania sobie kilku bardzo istotnych pytań:
Czy mogę zarejestrować firmę w Polsce?
Polskie przepisy przyznają duża swobodę, jeśli chodzi o prowadzenie działalności gospodarczej. Zgodnie z przepisami, żeby samodzielnie prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą w Polsce musisz być osobą pełnoletnią. Działalność gospodarcza może być też prowadzona przez osobę niepełnoletnią, ale nie będzie to działalność samodzielna, bo każde działanie takiej osoby – od założenia działalności, po zawieranie umów z klientami – będzie wymagać co najmniej zgody przedstawicieli ustawowych, najczęściej rodziców, a czasami również zgody sądu opiekuńczego. Prowadzenie firmy przez osobę niepełnoletnią nie jest niemożliwe, ale z pewnością wymaga zwiększonego wysiłku i zaangażowania.
Czy muszę posiadać obywatelstwo polskie, aby zarejestrować działalność gospodarczą?
Nie musisz być obywatelem lub obywatelką Polski, aby założyć w Polsce firmę. Jednoosobowa działalność gospodarcza może być prowadzona również przez obcokrajowca. Obywatele:
– państw członkowskich Unii Europejskiej i państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą w Polsce na takich samych zasadach jak obywatele polscy.
– państw spoza Unii Europejskiej lub spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Polski na takich samych zasadach jak obywatele polscy, jeżeli mają tytuł pobytowy, który ich do tego uprawnia, na przykład zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej czy zezwolenie na pobyt czasowy, wydane w związku ze studiami.
Czy muszę zakładać firmę? A może najpierw „firma na próbę”?
Słyszałeś kiedyś o działalności nierejestrowanej? Działalność nierejestrowana jest często potocznie nazywana „firmą na próbę”. Jeżeli nie masz pewności jakie przychody będzie przynosić Twoja działalność albo spodziewasz się, że przychody mogą być początkowo niewielkie, to warto rozważyć odłożenie rejestracji firmy.
Jak wygląda prowadzenie firmy na próbę? Wystarczy działać – znaleźć klienta i zacząć sprzedawać towar lub usługę. Nie masz obowiązku zgłoszenia firmy w ewidencji przedsiębiorców – CEiDG, GUS, nie obowiązuje zgłoszenie do urzędu skarbowego, nie masz obowiązku opłacać składek ZUS, nie musisz prowadzić księgowości poza prostą ewidencją sprzedaży, nie masz obowiązku odprowadzać podatku VAT z uwagi na zwolnienie podmiotowe, a podatek dochodowy zapłacisz dopiero na koniec roku.
Żeby prowadzić działalność nierejestrowaną musisz spełnić dwa warunki:
– działać jako osoba fizyczna i osiągać przychody w każdym miesiącu nie wyższe niż 75% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku – od lipca 2024 roku do końca 2024 roku limit wynosi 3225 zł
– nie prowadzić wcześniej swojej działalności w ciągu ostatnich 60 miesięcy
Pamiętaj! Jeżeli działalność będzie przynosić przychód wyższy niż 3225 zł miesięcznie (limit od lipca 2024 roku do końca 2024 roku) – czego Ci z całego serca życzę – to będziesz mieć obowiązek zarejestrowania swojej firmy w terminie 7 dni od przekroczenia powyższego limitu. Dodatkowo, będziesz musiał złożyć zgłoszenie do ZUS oraz rozpocząć prowadzenie księgowości.
Musisz zarejestrować firmę, nawet jeśli planujesz niewielkie przychody, ale działalność, którą chcesz prowadzić wymaga zezwolenia, koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej.
Czy wybrana przeze mnie branża wymaga uzyskania zezwoleń, koncesji albo wpisu do rejestru?
Już wiesz, czym będzie zajmować się Twoja firma i czy możesz skorzystać z „firmy na próbę”, czas na formalności związane z wybraną przez Ciebie branżą. Rozpoczęcie działalności w niektórych branżach wymaga uzyskania pozwolenia właściwego urzędu, uzyskania uprawnień albo kwalifikacji zawodowych czy posiadania odpowiedniego sprzętu lub warunków lokalowych.
Jakie branże wymagają uzyskania specjalnych koncesji?
Najprościej mówiąc – bardzo specyficzne. Koncesji wymaga prowadzenie działalności zajmującej się przewozem lotniczym, prowadzeniem kasyna czy poszukiwaniem lub rozpoznawanie złóż kopalin, a wpisu do rejestru prowadzenie działalności detektywistycznej czy organizowanie imprez turystycznych .
Rejestracja działalności gospodarczej – jak założyć firmę krok po kroku?
Rejestracja firmy jest bardzo prosta. Firmę możesz założyć składając wniosek do urzędu miasta lub gminy albo przez Internet, za pośrednictwem strony biznes.gov.pl lub przez stronę banku. Przed rozpoczęciem wypełnienia wniosku warto przygotować niezbędne dane. Formularz CEiDG będzie wymagał od Ciebie podania następujących danych:
– imię, nazwisko, imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia
– rodzaj, serię i numer dokumentu tożsamości
– PESEL, jeśli masz obywatelstwo polskie lub został ci nadany
– wszystkie posiadane obywatelstwa
– numer NIP i REGON jeśli zostały nadane
– adres zamieszkania oraz inne adresy związane z zakładaną firmą
– nazwę firmy – musi zawierać Twoje imię i nazwisko
– nazwę skróconą firmy
– kody PKD – pasujące do Twojej działalności
– liczbę pracowników, których planujesz zatrudnić
– datę rozpoczęcia działalności
– informacje o ubezpieczeniu w ZUS, KRUS lub za granicą
– dane urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce twojego zamieszkania.
Szczególną uwagę warto zwrócić na: nazwę firmy, miejsce prowadzenia działalności, kody PKD oraz datę rozpoczęcia działalności. Składając wniosek w CEiDG zostaniesz automatycznie zarejestrowany w ZUS i w urzędzie skarbowym. Jeśli będziesz podatnikiem VAT, najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia sprzedaży towarów lub świadczenia usług objętych VAT zarejestruj się jako podatnik VAT. Wniosek zgłoszeniowy do VAT możesz złożyć dopiero po nadaniu numeru NIP. Jeśli zamierzasz prowadzisz działalność wymagającą uzyskania koncesji, zezwolenia, licencji lub specjalnego pozwolenia, będziesz musiał zgłosić swoją firmę do odpowiedniego rejestru.
Jaką formę opodatkowania wybrać?
Rozpoczynając prowadzenie własnej firmy powinieneś brać pod uwagę opodatkowanie dwoma podstawowymi podatkami – podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT) oraz podatkiem od towarów i usług (VAT).
Pamiętaj! VAT płacisz niezależnie od podatku dochodowego PIT!
Prowadząc jednoosobową firmę jesteś podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych – PIT. Obecnie masz do wyboru trzy formy opodatkowania:
– na zasadach ogólnych, według skali podatkowej (stawka podatkowa 12% i 32%)
– według stawki liniowej (stawka podatkowa 19%)
– ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Pamiętaj, że formę opodatkowania działalności gospodarczej wybiera się raz w roku, zmiany formy opodatkowania możesz dopiero z kolejnym rokiem podatkowym! Na wybór formy opodatkowania przedsiębiorcy mają czas do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnęli pierwszy przychód. W praktyce oznacza to, że większość przedsiębiorców musi podjąć decyzje o formie opodatkowania do 20 lutego.
Wybór formy opodatkowania uzależniony jest od wielkości uzyskiwanych przychodów oraz ponoszonych przed przedsiębiorcę kosztów prowadzonej działalności. Przykładowo, rozliczenie na zasadach ogólnych będzie korzystne dla przedsiębiorców, którzy ponoszą wydatki związane z prowadzoną działalnością oraz dla osób pozostających w związku małżeńskim czy samotnie wychowujących dzieci. Pamiętaj, wybór formy opodatkowania powinien być skrojony pod Ciebie i profil Twojej firmy.
Czy muszę płacić podatek VAT?
Co do zasady, jako przedsiębiorca masz obowiązek rejestracji i rozliczania VAT, jeżeli wartość twojej sprzedaży w poprzednim roku przekroczyła kwotę 200 000 złotych i sprzedajesz towary lub usługi wymienione w Ustawie o VAT. To w praktyce oznacza, że musisz doliczać podatek VAT do każdej transakcji oraz odprowadzać podatek VAT na rachunek urzędu skarbowego.
Masz obowiązek rejestracji jako podatnik VAT, niezależnie od wartości zrealizowanej sprzedaży, gdy wykonujesz określone ustawowo usług lub sprzedajesz ustawowo określone towary np. świadczysz usługi prawnicze czy jubilerskie lub sprzedajesz nowe środki transportu np. samochody czy złom z metali szlachetnych. Do VAT-u musisz się też zarejestrować, jeżeli nie masz siedziby działalności gospodarczej na terytorium Polski.
Możesz być zwolniony z obowiązku rejestracji jako podatnik VAT, jeżeli wykonujesz wyłącznie czynności wymienione w art. 43 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług np. usługi medyczne. Status podatnika zwolnionego oznacza, że nie musisz składać do urzędu skarbowego dokumentów związanych z podatkiem VAT, nie rozliczasz w urzędzie skarbowym podatku należnego z tytułu sprzedaży oraz nie masz prawa do odliczenia podatku naliczonego.
Pamiętaj! W wielu sytuacjach dobrowolna rejestracja do VAT – zgłoszenie VAT-R przed przekroczeniem limitu 200.000 zł – jest dla Ciebie korzystna. Tak będzie, jeżeli Twoja firma będzie sprzedawać swoje usługi czy towary innym podmiotom zarejestrowanym na potrzebę podatku VAT lub dokonywać wielu zakupów związanych z prowadzoną działalnością.
Kasa fiskalna – czy muszę mieć?
Do posiadania kasy fiskalnej zobowiązani są podatnicy sprzedający usługi i produkty osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej, a także rolnikom ryczałtowym. Innymi słowy, jeżeli sprzedaż usług lub towary osobom prywatnym, to dotyczy Cię obowiązek posiadania oraz ewidencjonowana sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej.
Od ogólnej zasady zachodzą pewne odstępstwa. Prawo do zwolnienia z ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej przysługuje przedsiębiorcom:
– których obrót na rzecz osób fizycznych nie przekroczył 20 tys. zł w ciągu roku,
– którzy rozpoczęli działalność w trakcie roku – są oni zwolnieni z ewidencji sprzedaży na kasie fiskalnej również do wysokości obrotu 20 tys. zł.
W przypadku przekroczenia limitu część przedsiębiorców ma jeszcze możliwość zwolnienia z obowiązku posiadania kasy fiskalnej z uwagi na przedmiot prowadzonej działalności. Dotyczy to min. usług finansowych i ubezpieczeniowych, dostaw nieruchomości czy usług w zakresie edukacji.
Część przedsiębiorców ma obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej niezależnie od uzyskanego obrotu ze względu na rodzaj świadczonych usług czy sprzedawanych towarów. Obowiązek ten dotyczy np. działalności w zakresie dostawy gazu płynnego, części do silników czy sprzedaży wyrobów tytoniowych oraz określonych usług np. doradztwa podatkowego.
Z jakich ulg podatkowych mogę skorzystać przy jednoosobowej działalności gospodarczej?
- 6 miesięcy Ulgi na start
Pierwsza z możliwych ulg to tak zwana „ulga na start”. Dzięki skorzystaniu z „ulgi na start” przez pierwsze pełnych 6 pełnych miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej będziesz płacić tylko składkę zdrowotną ZUS. Warto wstrzymać się z zakładaniem działalności do 2 dni miesiąca – w tym przypadku ulga na start obejmie prawie 7 miesięcy!
- 24 miesiące małego ZUS-u
Po wykorzystaniu „ulgi na start” przedsiębiorcę przez kolejne 24 miesiące prowadzenia działalności gospodarczej obowiązuje tzw. mały ZUS. Oprócz składki zdrowotnej musisz zacząć opłacać także składki na ubezpieczenie społeczne.
- Po 24 miesiącach – pełny ZUS od przychodów albo mały ZUS PLUS
Po wykorzystaniu „ulgi na start” i prawie 24 miesiącach małego ZUS-u zaczynasz płacić pełną składkę ZUS. Jeśli jednak Twoje roczne przychody nie przekroczyły 120 tys. zł i prowadziłeś działalność gospodarczą w poprzednim roku kalendarzowym przez nie mniej niż 60 dni kalendarzowych masz prawo skorzystać z tzw. małego ZUS PLUS. To ulga, preferencja, z której można korzystać przez maksymalnie 36 miesięcy (3 lata) w ciągu kolejnych 60 miesięcy (5 lat).
Pamiętaj! Ten krótki przewodnik ma za zadanie przedstawić podstawowe prawne aspekty działalności gospodarczej i pomóc Ci zorientować się w podstawowych kwestiach związanych z założeniem i prowadzeniem jednoosobowej działalności gospodarczej. Jeżeli chcesz zarejestrować firmę, zoptymalizować działalność swojej firmy – każdy z kroków może wymagać dokładniejszej analizy.
Zatem, jeśli chce się to zrobić w sposób możliwie optymalny, warto zasięgnąć porady specjalisty. Z tego względu serdecznie zapraszam do bezpośredniego kontaktu w celu rozwiania ewentualnych wątpliwości. Każdy przypadek rozpatruję indywidualnie.
